Kortyzol – niezwykle ważny hormon, który wytwarzany jest przez nasze nadnercza (dwa niewielkie gruczoły, które znajdują się w nerkach). Jest to hormon stereoidowy i odgrywa kluczową rolę w organizmie. Choć potocznie nazywany jest i kojarzony głównie jako hormon stresu to jego rola jest znacznie większa. Pomaga w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi, wspiera prawidłową pracę całego metabolizmu, dba o poziom cukru w krwi, wspomaga reakcję organizmu na infekcję oraz także stres. Dodatkowo kortyzol odgrywa bardzo ważną funkcję w sposobie rozkładania przez nasz organizm białek, węglowodanów i lipidów.
Poziom tego hormonu w naszej krwi zmienia się w zależności od pory dnia. Rano, kiedy się budzimy, poziom kortyzolu powinien być wyższy i obniżać się stopniowo w ciągu dnia. Co ciekawe, padania pokazują, że cały ten proces jest odwrócony jeśli pracujemy nocą a odpoczywamy w ciągu dnia. Co tylko dowodzi, że poziom tego ważnego hormonu ściśle powiązany jest z naszą codzienną aktywnością lub jej brakiem.
Prawdą jest, że kortyzol owiany jest złą sławą i ma nienajlepszą reputację. Kojarzony przede wszystkim jako hormon stresu, który gdy w sytuacjach trudnych, gwałtownie się podnosi, daje nieprzyjemne objawy. W sytuacjach , zagrożenia, niebezpieczeństwa czy stresu, kortyzol podwyższa ciśnienie naszej krwi, podwyższa również nasze tętno, napięcie mięśni i potrafi zatrzymać nasz układ pokarmowy, a co za tym idzie odczuwamy nudności, dopadają nas wymioty czy biegunka.
Co dzieję się gdy mamy zbyt duży poziom kortyzolu we krwi?
Konsekwencje takiego stanu mogą być poważne. Występowanie stale podwyższonego poziomu kortyzolu w naszym organizmie lub stan taki utrzymujący się bardzo długo może wywołać widoczne reakcje takie jak:
– choroby serca,
– wysokie ciśnienie krwi,
– rozdrażnienie,
– przewlekłe zmęczenie,
– bóle głowy,
– problemy z pamięcią,
– trudności z utrzymaniem koncentracji,
– problemy żołądkowo-jelitowe,
– spowolniona regeneracja po wysiłku fizycznym,
– przybieranie na wadze,
– problemy z zajściem w ciąże,
– nieregularna menstruacja i owulacja,
– obniżenie libido,
– zaburzenia erekcji,
– problemy z zasypianiem,
– stany lękowe,
– depresja
Zdarza się również, że wysoki poziom kortyzolu nie jest wynikiem stresu a objawem chorobowym. Dzieje się tak w sytuacji gdy wzrost kortyzolu spowodowany jest guzem nadnerczy czy przysadki mózgowej. Wtedy mówimy o zespole Cushinga, który wystąpić samoistnie lub być wynikiem przyjmowania leków zwiększających poziom kortyzolu we krwi.
Charakterystyczne objawy wskazujące na zespół Cushinga to:
– wysokie ciśnienie krwi,
– osłabione mięśnie,
– rozstępy w kolorze fioletowym,
– szybko i łatwo powstające siniaki,
– zmienne nastroje,
– rozdrażnienie,
– lęk,
– depresja,
– osteoporoza,
– cukrzyca,
– zwiększone pragnienie,
– zwiększona częstotliwość oddawania moczu,
– księżycowa twarz (charakterystycznie okrągła),
– zaczerwieniona twarz,
– szybki przyrost wagi ( głownie w okolicach twarzy, brzucha i klatki piersiowej)
Co jeśli kortyzolu mamy za mało?
Zbyt niski poziom hormonu stresu też nie jest dobry i również może powodować problemy w naszym organizmie. Choroba Addisona nie jest niebezpieczna kiedy jest leczona, a można ją skutecznie kontrolować lekami.
Na jakie objawy zwrócić uwagę, gdy podejrzewamy u siebie zbyt niski poziom tego hormonu?
– szybka utrata masy ciała,
– zawroty i bóle głowy,
– osłabione mięśnie,
– wymioty, biegunka i nudności występujące często,
– chroniczne zmęczenie,
– zmiany nastrojów,
– obniżone ciśnienie krwi,
– brak apetytu,
– ciemne plamy na skórze, głównie na łokciach, kolanach i w okolicach pach
Pamiętajmy! Jeśli niepokoi nas stan naszego organizmu i podejrzewamy u siebie problemy z prawidłowym poziomem kortyzolu to koniecznie należy umówić się na wizytę u lekarza, który skieruje nas na szereg niezbędnych badań, które odpowiedzą na nasze pytania i pomogą postawić prawidłową diagnozę, która jest niezbędna do wdrożenia prawidłowego leczenia.
